Nederland waterland. Grond- en oppervlaktewater zijn belangrijk als bron voor drinkwater, landbouw en industrie, maar ook van levensbelang voor natuur en biodiversiteit. Echter, de kwaliteit van het grond- en oppervlaktewater staat onder druk, mede door klimaatverandering. Om onze kostbare waterbronnen te beschermen en beheren is watertechnologie onmisbaar. Watertechnologie bestaat uit alle methoden, innovaties en systemen die worden ingezet met als doel op een duurzame manier om te gaan met waterbronnen. Denk hierbij aan waterzuivering (door middel van onder andere biologische en chemische processen, ontzilting etc) maar ook watermonitoring. Voor Nederland is van oudsher een grote rol weggelegd in de ontwikkeling van de Watersector. Hezelburcht is expert op het gebied van subsidieregelingen voor diverse onderdelen binnen de Watersector. We noemen de belangrijkste vier onderdelen:

Afvalwaterbehandeling

De afvalwatersector bestaat uit organisaties die verantwoordelijk zijn voor de waterketen, zoals de waterschappen, kennismakelaars als STOWA en RIONED, overheden als gemeenten, kennisinstellingen en leveranciers van technologie. In de sector zijn het beheer van het (oppervlakte)water en waterzuivering in relatie tot de duurzaamheidsdoelstellingen de centrale thema’s.

Thema’s in afvalwaterbehandeling

De waterketen is sterk in beweging. De verwachting is dat de waterketen er over 30 jaar compleet anders uitziet, vanwege de maatschappelijke opgaven op het gebied van:

• waterkwaliteit (onder andere organische microverontreinigingen)
• duurzaamheid (onder andere grondstoffenhergebruik en energiehuishouding)
• volksgezondheid

Dit leidt de volgende aandachtsvelden:

• Vergaande en efficiënte waterzuivering voor volksgezondheid en waterkwaliteit. De wettelijke taken zijn inhoudelijk niet veranderd, de manier waarop deze wordt ingevuld wel ( meer focus op N, P, PFAS, overige organische microverontreinigingen).
• Terugwinning staat centraal. Waterschappen en gemeenten ontplooien activiteiten om grondstoffen en energie terug te winnen. Voorbeelden zijn:
  • het gebruik van fossiele grondstoffen voor chemie, transport, warmte en elektriciteit vervangen door duurzame alternatieven
  • terugwinning van grondstoffen uit afvalwater
  • energiewinning uit oppervlaktewater.
• Strategische samenwerking: waterschappen en gemeenten werken strategisch samen met een aantal andere partijen. Dit kan op vaste of tijdelijke basis zijn. Denk bijvoorbeeld aan samenwerking met onderzoeksinstellingen, ontwikkelaars van afvalwatertechniek en -technologie, energiebedrijven, woningcorporaties en afvalbedrijven. Waterschappen ontwikkelen samen met deze partners nieuwe producten, diensten en technologieën.

Relevante subsidieregelingen op het gebied van afvalwaterbehandeling zijn:

• LIFE, Interreg (voor pilot- en demonstratieprojecten)
• Horizon Europe voor wetenschappelijk onderzoek
• TSE DEI+ voor experimentele ontwikkeling en demonstratie
• Topsector Energie – overige regelingen voor samenwerking tussen bedrijven met eventueel onderzoeksinstellingen en/of universiteiten
• MIT voor samenwerking tussen bedrijven en onderzoeksinstellingen
• WBSO voor onderzoek en ontwikkeling
• Provinciale regelingen

Drinkwaterproductie

De drinkwatersector bestaat uit vele spelers. Denk hierbij aan waterleidingbedrijven, technologiebedrijven, waterlaboratoria, ingenieursbureaus, universiteiten en onderzoeksinstellingen. Elke speler heeft zijn eigen rol.

Drinkwaterproductie vindt plaats door waterleidingbedrijven. De technologiebedrijven leveren kennis en technologie. Dit doen ze bijvoorbeeld in de vorm van technieken voor waterbehandeling, leidingaanleg. laboratoriumanalyse, metingen, sensoren en inspecties. Ingenieursbureaus doen studies naar specialistische onderwerpen, geven advies en ontwerpen grootschalige projecten. De universiteiten en onderzoeksinstellingen verrichten onderzoek naar diverse thema’s.

Thema’s in de drinkwaterproductie

De belangrijkste ontwikkelingen in de sector zijn:

• Ontwikkeling van vergaande waterbehandelingstechnieken
• Procesoptimalisatie door integrale modellering en sturing van de waterproductie en -distributie
• Hergebruik van reststoffen
• Vervanging van waterleidingnetten
• Early warning systemen voor waterinname
• Innovatieve laboratoriumtechnieken voor de detectie van emerging substances
• Innovatieve inspectietechnieken en decision support systemen voor waterleidingnetten
• Bescherming van waterwingebieden

Relevante subsidieregelingen voor de sector drinkwaterproductie:

• WBSO voor onderzoek en ontwikkeling
• NWO – TTW voor wetenschappelijk onderzoek
• EFRO voor samenwerking tussen bedrijven en onderzoeksinstellingen
• MIT voor samenwerking tussen bedrijven en onderzoeksisntellingen
• LIFE voor pilot- en demonstratieprojecten
• Horizon Europe voor wetenschappelijk onderzoek
• Innovatiekrediet voor eigen onderzoek en ontwikkeling

Internationale (water)regelingen

Beleidsmakers stimuleren vooral samenwerkingsprojecten, soms voor multidisciplinariteit, soms voor privaat-publieke samenwerkingen. De duurzaamheid van activiteiten volgens de vijf criteria (financieel, institutioneel, ecologisch, technisch en sociaal) staat centraal.

Het bevorderen van private investeringen in ontwikkelende landen wordt belangrijker, omdat de investeringsopgave niet meer door de internationale financiële instellingen kan worden gefinancierd.

Relevante subsidieregelingen:

• Urbanising Delta’s of the World (NWO – WOTRO)
• Partners voor Water / Wereldwijd werken met water
• Developmentally Relevant Infrastructure Investment Vehicle (DRIVE)
• Demonstratieprojecten, haalbaarheidsstudies en investeringsvoorbereiding (DHI)
• Ambassadefondsen

Projectvoorbeelden op basis van internationale waterregelingen

• Reduced flood probability and impact in Alexandria, Egypt (Fonds Duurzaam Water)
• Safe drinking water in Bangladesh: an integrated framework assessing acceptability, social-technological feasibility and sustainability fo hand-pump subsurface arsenic removal in diverse settings of rual Bangladesh (NWO/WOTRO)
• DELTAP: en integrative approach for smart small-scale piped water supply in the Ganges-Brahmaputra-Meghna Delta (Urbanising Deltas of the World Programme)
• Sustainable freshwater supply in urbanizing Maputo, Mozambique (Urbanising Deltas of the World Programme)
• Capacity building in Drinking Water Supply in Suriname (10th European Development Fund ACP – EU Water Facility)
• Capacity Building in Sustainable Water Infrastructure Management in Mozambique Northern Region (10th European Development Fund ACP-EU Water Facility)
• Partnership for capacity building in sustainable infrastructure development and water resources protection in Oromia region, Ethiopia (10th European Development Fund ACP-EU Water Facility)
• Source to Tap and Back, Ethiopia (Fonds Duurzaam Water)
• Mozambique, Sustainable Water Services Beira (Fonds Duurzaam Water)
• Kenya, Performance Enhancement of Water utilities in Kenya through benchmarking, collective learning and innovative financing (Fonds Duurzaam Water)
• Filippijnen, Sustainable and resilient pro-poor water supply, Cebu (Fonds Duurzaam Water)
• Duurzame watervoorziening in Harar, Ethiopië (Fonds Duurzaam Water)
• Towards Pro-Poor Private Investments in water supply in Kota Bandung, Indonesia (Fonds Duurzaam Water)

Waterbeheer, natuurbeheer en biodiversiteit

De sector waterbeheer, natuurbeheer en biodiversiteit omvat organisaties die verantwoordelijk zijn voor het beheer van (oppervlakte)water, natuurbeheer en biodiversiteit. Belangrijke organisaties zijn Rijkswaterstaat en Staatsbosbeheer, waterschappen, drinkwaterbedrijven, natuurbeheerders, STOWA als kennismakelaar, overige overheden (met name provincies en gemeenten), kennisinstellingen en technologieleveranciers.

Thema’s in waterbeheer, natuurbeheer en biodiversiteit

De Europese wetgeving stelt steeds verdergaande eisen aan de waterkwaliteit. Daarnaast zijn er afspraken gemaakt over het behoud en herstel van biodiversiteit en natuurwaarden. Het is noodzakelijk om maatregelen te nemen tegen de negatieve effecten van klimaatverandering (klimaatadaptatie). Hierbij speelt zowel een tijdelijk teveel aan water (door steeds extremere neerslag) als een tekort aan water met verzilting en verdroging tot gevolg. De uitdaging is om van een sectorale naar een integrale aanpak te komen, waarbij alle aspecten worden meegenomen.

Ook wordt er vanuit de EU steeds meer uitgegaan van ecosysteemdiensten. Daarbij wordt gekeken naar de rol die de natuurlijke functies van de natuur en biodiversiteit spelen in het menselijk welzijn. Een holistische aanpak dus, waarbij menselijke waarden en behoeften, natuurbeheer, -bescherming en -behoud samen worden gebracht.

Om deze uitdagingen aan te gaan, is een aantal relevante ontwikkelingen van belang:

• Goede oppervlaktewaterkwaliteit: Afvalwater wordt op een efficiënte manier behandeld om een goede waterkwaliteit te bereiken. Innovaties spelen hierbij een grote rol (zie ook Afvalwaterbehandeling). Daarnaast worden maatregelen genomen om het oppervlaktewater gezond te houden. Denk hierbij aan blauwalgenbestrijding, het verwijderen van invasieve soorten begroeiing (grote waternavel) en de aanleg van natuurvriendelijke oevers.
• Effectieve dijken om het water binnen te houden. In Nederland zijn nieuwe kaders en normen vastgelegd waar dijken aan moeten voldoen. Uitgangspunt vormt het model van meerlaagse veiligheid, waarbij preventie (voldoende robuuste dijken), ruimtelijke ordening (wat mag en kan in een gebied) en risicobeheersing (voor, tijdens en na een calamiteit) centraal staan. Innovatieve ontwikkelingen op het gebied van dijkaanleg (onder andere nature-based solutions), monitoring en risicomanagement spelen hierbij een belangrijke rol.
• Strategische samenwerking: Waterschappen werken strategisch samen met een aantal andere partijen. Dit kan op vaste of tijdelijke basis zijn. Denk aan de samenwerking met gespecialiseerde bedrijven in de waterbouw, ontwikkelaars en leveranciers van sensortechniek en -technologie en overheden. Waterschappen ontwikkelen samen met deze partners nieuwe producten, diensten en technologieën om samen het watervraagstuk beheersbaar èn betaalbaar te houden.
• Biodiversiteit: Het beschermen en herstellen van de biodiversiteit is een prioriteit, zowel op nationaal als Europees niveau. Hierbij kan gedacht worden aan het beschermen van kwetsbare natuurgebieden (bijvoorbeeld binnen het Europese netwerk Natura 2000), alsmede plant- en diersoorten die kwetsbaar of bedreigd zijn. Ecosysteemdiensten benadrukken daarbij het belang van biodiversiteit voor het menselijk welzijn, maar ook projecten waarbij de intrinsieke waarde van de natuur voorop staat spelen een rol. Ook voor consortia waarbinnen verschillende partijen hun prioriteiten combineren bestaan diverse mogelijkheden. Denk aan het combineren van bijvoorbeeld klimaatadaptatie, natuurbeheer en het vergroten van de biodiversiteit.

Relevante subsidieregelingen:

• LIFE, Interreg voor demonstratieprojecten
• Horizon Europe voor wetenschappelijk onderzoek
• MIT, EFRO voor samenwerking tussen bedrijven en onderzoeksinstellingen
• WBSO voor eigen onderzoek en ontwikkeling

Ontdek subsidiekansen voor de Watersector in een adviesgesprek

Benieuwd naar de mogelijkheden voor uw organisatie in de Watersector? Ontdek uw subsidiekansen in een vrijblijvend adviesgesprek. Stuur een mail naar info@hezelburcht.com, bel ons op via 088 495 20 00 of vul het contactformulier in: