WBSO binnen LSH domein | Wat is er mis met omics?
Vooruitgang binnen de medische wetenschap vereist in toenemende mate dat complexe biologische systemen tot in detail in kaart worden gebracht. Genomics, proteomics, microbiomics, nutrigenomics en andere “omics” zijn belangrijke hulpmiddelen voor de identificatie van biomarkers en het begrijpen van complexe ziektebeelden, homeostatische processen en de effecten van onder meer levensmiddelen en medicijnen op de gezondheid. Omics worden dan ook steeds vaker ingezet bij de ontwikkeling van innovatieve producten op het gebied van voeding en gezondheid.
Personalized medicine en omics data
Ook bij personalized medicine is een essentiële rol voor omics weggelegd. Personalized medicine is op de individuele patiënt gerichte geneeskunde. Zowel binnen het nationale Topsectorenbeleid als in het Europese Horizon 2020 programma is dit een belangrijk speerpunt. Innovaties in het verzamelen en analyseren van omics data middels innovatieve ICT-oplossingen zijn cruciaal om bijvoorbeeld voor elke patiënt afzonderlijk te kunnen bepalen welke medicatie het meest effectief is en de minste bijwerkingen geeft.
Om de wereldwijde concurrentiepositie binnen de Life Sciences sector te behouden en versterken, is het van groot belang dat Nederland investeert in innovaties op het gebied van onderzoek, toepassing en analyse van omics data.
Huidige staat der Life Sciences wetenschap
Het huidige subsidielandschap in Nederland lijkt wat omics betreft echter in strijd met haar eigen doelstellingen. Hiermee doel ik op de doelstellingen zoals deze geformuleerd zijn in het Innovatiecontract 2012 en de Kennis- en Innovatieagenda 2016-2019 van de Topsector Life Sciences & Health. Deze paradoxale situatie wordt veroorzaakt door de belangrijkste fiscale stimuleringsregeling van Nederland. De Wet Bevordering Speur- & Ontwikkelingswerk (WBSO) belemmert namelijk de ontwikkeling van op omics gebaseerde innovaties.
De specifieke regels van de WBSO regeling dwingen de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) ertoe om projecten te beoordelen binnen nauw gedefinieerde kaders. Hierdoor vallen te veel hoog-innovatieve LSH projecten, die mijns inziens perfect aansluiten bij het Topsectorenbeleid, buiten de boot voor WBSO subsidie. Het lijkt mij niet wenselijk dat de Nederlandse Life Sciences sector beperkt wordt door regelgeving die niet langer past bij de huidige staat der wetenschap.
Omics WBSO-waardig?
Een belangrijke vereiste voor technisch-wetenschappelijk onderzoek binnen de WBSO is dat er een verklaring gegeven wordt voor een tot dusverre onverklaarbaar fenomeen. Deze definitie van wetenschap houdt echter geen rekening met de recente technologische vooruitgang op het gebied van ICT en BigData. Dergelijke analyses en technieken stellen bedrijven bijvoorbeeld in staat om tot dusverre onbekende biomarkers te identificeren, die waarschuwen voor de ontwikkeling van ziektes als kanker, reuma, of alzheimer. Ongeacht de onmiskenbare potentiële impact van dergelijke biomarkers op vroegtijdige behandeling of preventie van ziektes, zijn biomarkers niet verklarend en worden ze daarom niet als WBSO-waardig gezien. Dit geldt tevens voor andere ontwikkelingen die resulteren uit omics onderzoek, ongeacht het feit dat hier risicovolle R&D mee is gemoeid.
Spanningsveld programmatuur en omics data
Tegelijkertijd worden ook ontwikkelingen op het gebied van programmatuur voor de analyse van omics data veelal niet als WBSO-waardig gezien. Een belangrijke rol speelt hierbij dat typische data science talen zoals R en Matlab door RVO zonder enige toelichting niet als bonafide programmeertalen worden erkend, waardoor elke ontwikkeling binnen deze talen automatisch tot afwijzing leidt. Bovendien worden modelmatige / mathematische innovaties, die essentieel zijn om de grote hoeveelheden ruwe omics reads te kunnen interpreteren, niet als programmatuurontwikkeling gezien. Hierdoor komen ook deze R&D-activiteiten niet voor de WBSO in aanmerking. Een paradoxale situatie, aangezien dit drastisch ingaat tegen de belangen van het Nederlandse topsectorenbeleid vanuit zowel medisch als economisch perspectief.
Personalized Medicine en Omics naar hoger niveau
Anno 2018 zijn personalized medicine en andere op omics gebaseerde ontwikkelingen niet meer weg te denken uit het LSH domein. De ontwikkelingen zijn van uitzonderlijk belang voor de Nederlandse gezondheidszorg en de concurrentiepositie. De huidige wet- en regelgeving binnen de WBSO staat mijns inziens wat dit onderwerp betreft echter tegenover het LSH Topsectorenbeleid.
Naar mijn mening is dit een zeer onwenselijke en onhoudbare situatie. Het is dan ook noodzakelijk dat nieuwe afwegingen gemaakt worden over in hoeverre omics-onderzoek en bijbehorende ICT-ontwikkelingen beroep kunnen doen op dé innovatiestimuleringsregeling van Nederland: de WBSO.
dr. Arjan Stoppelenburg
