De toekomst van eHealth | Maakt data de dokter overbodig?

Stelt u zich eens voor: mijn klachten en ziekteverschijnselen voer ik in op een website en er wordt op basis van mijn ingevoerde data geadviseerd om – op een locatie naar keuze – een medisch-diagnostische test uit te voeren. Even later kan ik online de testresultaten en diagnose inzien en vervolgens bepaal ik zelf mijn beste behandelstrategie. Of: op basis van mijn gedrag en levensstijl wordt door een app een inschatting gemaakt van de kans op een bepaalde ziekte en wordt mij geadviseerd over de beste vervolgstap. Klinkt dit nog ver weg? Wat als ik u zeg dat dit de huidige aanpak is bij coronabesmettingen?

EHealth maakt een sprint dankzij corona

Sinds de start van de coronacrisis is ons huidige gezondheidssysteem verschillende keren op de proef gesteld. Een belangrijke kentering hebben we gezien op het gebied van data en eHealth. Ineens bleek het toch mogelijk om met het ziekenhuis een beeldbelafspraak te houden en wordt digitale zorg door artsen, patiënten, zorgverzekeraars en het ministerie omarmd. De privacy-discussie laaide even op toen minister Hugo de Jonge een corona-app wilde ontwikkelen, maar inmiddels zijn er ruim 2,5 miljoen Nederlanders die rondlopen met de CoronaMelder-app. Wat blijkt? Pas onder druk wordt alles vloeibaar en zijn we in staat tot verandering.

Door corona is de samenleving bekend geworden met onder andere digitale monitoring (CoronaMelder), medische diagnostiek zonder tussenkomst van een arts (GGD Teststraten), het meten van gezondheidsdata in de thuisomgeving (OLVG app), aanpassen van beleid op basis van populatiedata (RIVM en OMT die de overheid adviseren) en ga zo maar door. Data en digitaal georganiseerde gezondheidszorg zijn concepten waar iedere Nederlander op dit moment zeer gewoon mee is. Het is nu dus zaak om door te pakken.

Wordt de arts overbodig door eHealth?

In werkelijkheid zat Dokter Google al ruime tijd samen met de patiënt aan tafel bij de (huis)arts. Was het niet omdat de patiënt had opgezocht dat zijn symptomen toch echt allemaal overeenkomen met die van een exotische infectie, dan was het wel omdat de arts zelf tijdens het consult op zoek ging naar afbeeldingen van ziektebeelden om de juiste diagnose te kunnen stellen (dit heb ik letterlijk ervaren in het ziekenhuis). Het is dan ook niet ondenkbaar dat een datasysteem letterlijk aan de behandeltafel komt te zitten om behandelingen te adviseren op basis van de gewenste zwaarte, wel of geen medicatie of vanuit het oogpunt van levenskwaliteit. Een volgende stap is dat de dokter niet meer aan tafel hoeft te zitten. Wat is immers nog zijn rol als een datasysteem de diagnose en behandeladvies overneemt?

Veelgebruikte argumenten zijn die van persoonlijk contact, vertrouwen en de arts als autoriteit. Een autoriteit is de arts door de geïnformeerde patiënt echter al lang niet meer en het effect van een behandeling kan niet altijd met grote zekerheid worden voorspeld. Empathie is een niet te onderschatten aspect van het werk van een arts, maar kan in principe ook door een verpleegkundig specialist gegeven worden. Naar mijn mening zijn deze argumenten dus maar deels relevant.

Wat wordt de rol van de dokter dan wel?

Een voorbeeld wat ik graag aanhaal is de arts die zich graag focust op de meervoudige ziektebeelden, ofwel comorbiditeiten. Omdat de zorg in grote mate berust op protocollen en behandelschema’s zijn patiëntbezoeken vaak een moment om een behandelfase af te sluiten en een nieuwe fase in te gaan. Veel patiënten doorlopen dus een relatief standaard proces, wat door de arts als routinewerk wordt aangezien. Dit kan eenvoudig worden geautomatiseerd – de data en beslisstructuur zijn zelfs al aanwezig in het protocol. Het wordt complexer wanneer de patiënt met COPD ook diabetes blijkt te hebben. In dit geval gaan protocollen elkaar tegenspreken en moet iemand de executive decision maken om een bepaalde weg in te gaan. Dit wordt voor een softwaresysteem al lastiger. Het inzichtelijk maken van een of meerdere trajecten is mogelijk, maar een keuze maken kan serieuze impact hebben. Wordt dit misschien de rol van de dokter? Het kunnen begrijpen van de output van een datasysteem, het overzien en op waarde schatten van risico’s en bijwerkingen en verantwoordelijkheid nemen voor een keuze?

Conclusie: ik denk niet dat data de dokter overbodig maakt, maar een dokter die geen gebruik maakt van data wordt dit op den duur wel.

Investeer in eHealth

Ongeacht wat de rol van de arts wordt, de toepassing van eHealth en data in de gezondheidszorg neemt alsmaar toe en zal uiteindelijk steeds geavanceerder en slimmer worden. Bent u zelf bezig met een dergelijk project binnen de eHealth en ICT? Ik en mijn collega’s onderzoeken graag welke subsidiekansen ondersteuning kunnen bieden bij de realisatie van uw innovatie.

Spar met een specialist
Of bel direct naar: 088 495 20 00